martes, 11 de octubre de 2011

HIPERAKTIBITATEA

Hiperaktibitatearen jatorria burmuinean kokatu behar dela argitu digu Maria López neurobiologoak, zehazki lobulu frontalean. Kopeta atzean dago lobulu frontala, burmuinean garatzen den azken zatia da eta funtzio betearazlea dauka: planifikatzeaz arduratzen da, antolatzeaz, memoria edo lan baliabideak emateaz, pentsamendua eta emozioa integratzeaz… Iristen zaion informazioarekin zer egin erabakitzen du, zein jarrera hartu. Baina AGHN-aren atzean bi arazo egon daitezke: edo berezko arazoa du lobuluak eta neuro-transmisoreek ez dute bere lana ondo egiten, edo problema ez dago lobuluan, informazioa helarazten dioten burmuineko beste zatiren batean baizik (mugimenduaz arduratzen dena, arlo sentsoriala kontrolatzen duena, burmuin emozionala…) eta hortaz lobuluak erabaki okerrak hartzen ditu, informazio okerra iristen baitzaio.

Nola jakin ume batek hiperaktibitatea duen?

Gaurkoan ume batek AGHA (Hiperaktibitatea) duen ala ez jakiteko ohar batzuk emango dizkizuet (Ameriketako Psikiatra Elkartearen DMSN gidaliburuaren arabera):
  • Umeak arreta faltako, hiperaktibitateko edo inpultsibitateko sei sintoma edo gehiago agertzen baditu.
  • Sintomek gutxienez 6 hilabete iraun behar dute.
Oraindik ez dute gaixotasun honen kausa aurkitu baina honen sorreran garrantzia handia izaten dute faktore biologikoek.
Horretaz gain, hereditarioa dela ere esaten dute adituek. Dena den, ingurunearekin lotutako faktoreak ere garrantzitsuak dira.

Nola jakin ume batek hiperaktibitatea duen?

Gaurkoan ume batek AGHA (Hiperaktibitatea) duen ala ez jakiteko ohar batzuk emango dizkizuet (Ameriketako Psikiatra Elkartearen DMSN gidaliburuaren arabera):
  • Umeak arreta faltako, hiperaktibitateko edo inpultsibitateko sei sintoma edo gehiago agertzen baditu.
  • Sintomek gutxienez 6 hilabete iraun behar dute.
Oraindik ez dute gaixotasun honen kausa aurkitu baina honen sorreran garrantzia handia izaten dute faktore biologikoek, dopamina edo  neurotransmisoreen faltak.
Horretaz gain, hereditarioa dela ere esaten dute adituek. Dena den, ingurunearekin lotutako faktoreak ere garrantzitsuak dira.

Gaixotasuna sendatzeko,hainbat  tratamendu mota  kontuan izan beharko ditugu:
  • Tratamentdua ume bakoitzari egokitu behar zaio, ume hiperaktibo guztiak sintoma desberdinak agertzen baitituzte.
  • Badirudi, botikak eta interbentzio psikologikoa, heziketakoa eta soziala konbinatuta lortzen direla emaitza onenak.
  • Umearen inguruko pertsonen parte hartzea ezinbestekoa suertatzen da, tratamenduaren arrakasta handiena lortzeko. 
  • Tratamendu farmakologikoa haurrak 6 urte dituenean hasi behar da, 2 edo 3 urteko luzapenarekin.
  • Botikez gain garrantzi handia du umeak jasan ditzakeen bazterketa sozialak, horren aurkako neurriak aldez aurretik hartu beharko dira.

Medikuen artean egoteaz aparte, beste baliabide aurki batzuk aurki daiteztke, adibidez, musika.Oso onuragarria da tratamendu gisa hainbat arraoiengatik:


  • Instrumentu musikalak erabiltzeak arreta eskatu eta plazerra ematen duen prozesu kreatiboa da.
  • Hiperaktibitatea duten haurrei, berria denak zirrara sortzen die.
  • 0-2 urte bitarteko haurrek entzumenezko estimuluen aurrean duten erreakzio maila oso altua da.
  • Musikak hizkuntzaren garapenean laguntzen du (abestiekin...).
  • Estimulazio musikalaren ondorioz, barneko mundua kanpoko munduarekin kontaktuan jartzen da sentsazio fisiko (bibrazioak), psikiko (sentimenduak), bisual (musika idatzia edota instrumentuak) eta entzumenezko sentsazioen (melodiak) bitartez.
  • Musikak familia eta eskola giroa hobetzen laguntzen du, hiperaktibitatea duten haurren integrazioa erraztuz.
  • Musikaren bitartez antsietatea murriztu daiteke eta arnasketa orekatuago bat erdietsi.
  • Musikak arreta eta memoria lantzen laguntzen du.
  • Autonomia garatzen da musikaren bitartez.

martes, 4 de octubre de 2011

Aita, txakur bat eros dezakegu?

Ia guraso guztiak entzun edo entzungo dute galdera hori umeen ahotzatik.Animali bat erostea edo ez erabakitzeko hainbat puntu kontutan hartu beharko dute, ez da erabaki erraza, baina sarrera honekin argibide batzuk emango ditut.

Nire ustez, etxeko animalien umeen bizitzaren parte dira.Gurasoen baita umearen  parte hartzea eta animalien beharren  planifikazioa orokorrean beharrezkoak dira  animalitxoaren esperientzia ona izateko, bai umearentzako baita gurasoentzako.
Alde batetik, umea ikasi behar du animalia zaindu eta maitasunarekin tratatu behar duela, baita ere pazientziarekin  hartzen badu  animaliaren heziketa , denborarekin ondorio oso onak lortuko dituela.

Beste aldetik, umeak modu txar batean tratatzen badio, ez da batere mesedegarri ez umearentzako ezta animaliarentzako.

Animali egokia aukeratu:

Edozein etxeko animalia onura ekarri dezake umeari  , baina oso garrantzitsua da animali egokia aukeratzea, familia, etxea eta gurasoen bizitza begiratuz. Gurasoak arduratsuak izan behar dira, txakur bat erostea erabakitzen badute, arraza oldakor bat erostea saihestu behar dute.Gogorazi behar da, edozein arraza mota aldakorra bihur daitekeela heziketa txar bat jasotzen badu.

Animali bat zaindu:
Animali bat zaintzea onura asko ematen dio umeari, nagusiki gaitasun sozialak garatzeko
Kontutan hartzeko hainbat neurri:

  • 3-4 urte baino gutxiago duten umeak ez daukate heldutasun nahikoa  bere bultzadak kontrolatzeko, beraz, gurasoek behatu behar dute haien jokabidea  animali batekin daudenean.
  • 10 urte baino gutxiago duten neska-mutilak, normalean ez dira gai haiek bakarrik animali handi (txakur edo katu) batez arduratzeko.
  • Gurasoek bere seme-alabak arduratsuak  direla pentsatu arren, animaliaren zainketa gainbegiratu behar dute
  • Umeak animaliaren  ardura galtzen badute, gurasoek jakin behar dute haiek izango direla "jabe" berriak.
  • Umeei gogoratu egin behar  zaie ,modu lasai batean, ez errieta moduan, animaliak  pertsonak bezala, janaria, ura eta ariketa fisikoa behar dutela. Umeak etengabe ez badu zaintzen animalia hobe  izan daiteke  beste etxe bat bilatzea animaliarentzako.
  • Gurasoak eredu nagusi bat dira umeentzako, beraz, haiek ikusten badute bere aita-amak arduratsuak direla animaliarekin haiek izaera hori errepikatuko dute.
Onurak

Etxeko animaliekin hazi egiten diren umeak  onura handiak erakusten dute. Sentimendu positiboak garatzea  onura hauek sortzen dute:

-Naturarekin harremanatzen  dira umeak (ugalketa, elikadura...) ezagutzen dute modu hurbil bateam
-Konfiantza
-Autokonfiantza
-Errespetua
-Maitasuna
-Afektua
-Leialtasuna
-Laguntasuna


Laburbilduz, animaliak onura asko ematen dute eta oso egokia da ume batek animali bat edukitzea alboan, baina  umeak izaera krudela aurkezten badu animaliarekin, hobe izango zen psikologo batera eramantea, etorkizunean harreman arloan arazo handiak eduki ahal dutelako.